«اسکای رانینگ» و یا همان دوی کوهستان، رشته ای ورزشی است که بخش عظیمی از فعالیت های آن، در فضای آزاد و در حوزه کوهستان می گنجد. این در حالی است که این رشته هیجان انگیز، طرفداران بیشماری را در جای جای دنیا به خود اختصاص داده است.دوی کوهستان Skyrunning
منطق این رشته که از طبیعت نشأت گرفته شده است و مبتنی بر طی مسافت از پای کوه به سوی قله در کمترین زمان ممکن است. امروزه این رشته با برگزاری بیش از ۲۰۰ مسابقه در سرتاسر دنیا و جمعیتی بالغ بر ۵۰ هزار نفر شرکت کننده از ۶۵ کشور، به رشته ای در خور توجه در حوزه کوهستان و ارتفاع تبدیل شده است.
دوی کوهستان، دارای فدراسیونی جهانی تحت عنوان ؛ فدراسیون بین المللی دوی کوهستان (International Skyrunning Federation) است که وظیفه قانون‌گذاری در این رشته را داراست. بر طبق تعریف این فدراسیون دوی کوهستان اطلاق می شود به “دویدن در مناطقی کوهستانی با ارتفاعی بیش از ۲۰۰۰ متر و با شیب بیش از ۳۰ درجه، در حالیکه سختی صعود از درجه ۲ بیشتر نباشد.(شایان ذکر که این درجه صعود بر مبنای سیستم آلپاین یا همان NCCS می باشد.” همچنین ذکر این نکته شاید جالب باشد که شعار این رشته بر اساس این فدراسیون “ابر کمتر،آسمان بیشتر” است.
تاریخچه:
دوی کوهستان فارغ از بحث قهرمانی از دیرباز با زندگی انسان ها آمیخته بوده است. از هزاران سال پیش، کوه ها از باب مسایلی چون جنگ ها، فرار از آزار و اذیت های قومی و مذهبی، شکار، قاچاق، و یا حتی از باب کنجکاوی مورد توجه انسان ها بوده اما دویدن در کوهستان از روی تفریح و سرگرمی، موضوعی است که به تاریخ معاصر باز می گردد. به عنوان نمونه می توان به مسابقه بن نویس(Ben Nevis) که به سال ۱۹۰۳ بازمی گردد، اشاره کرد . یا ماراتن پایکس پیک(Pikes Peak) که به عنوان یک شرط بندی میان افراد سیگاری و غیر سیگاری در سال ۱۹۵۴ برگزار شد. ایده اصلی پایه‌گذاری این رشته به صورت رسمی، زاییده تفکر کوهنوردی ایتالیایی‌ست به نام مارینو جاکومتی(Marino Giacometti) که به همراه تنی چند از همنوردانش در اوایل دهه ۹۰ میلادی به برگزاری مسابقاتی در مون بلان و مونتی رزا در رشته کوه های آلپ ایتالیا، همراه با ثبت رکوردها پرداختند.
در سال ۱۹۹۳ با پشتیبانی مالی شرکت چند ملیتی فیلا(Fila)، مسابقات دوی کوهستان به اقصی نقاط دنیا بسط پیدا کرد.
از هیمالیا گرفته تا راکی، از کوه کنیا تا آتشفشان های مکزیک، همه وهمه شاهد برگزاری مسابقات دوی کوهستان شدند.
پس از آن بود که جاکومتی عنوان «اسکای رانینگ(Skyrunnig) به معنای جایی که زمین و آسمان همدیگر را ملاقات می کنند»، برای این رشته ورزشی پیشنهاد کرد. اما این تازه آغاز ایده‌پردازی های این مرد بود.
در سال ۱۹۹۵ او فدراسیونی برای ورزش در ارتفاع تاسیس کرد(Federation for Sport at Altitude) تا به عنوان یک مرجع رسمی قوانین و مقرراتی برای این رشته نوپا وضع کند. از این فدراسیون بیشتر با نام اختصاری آن یعنی FSA یاد می کنند.
امروزه همان گونه که پیشتر اشاره شد، فدراسیون بین المللی دوی کوهستان به عنوان متولی این رشته شناخته می شود که از سال ۲۰۰۸ به این سو ، نام خود را از FSA به نام اختصاری فدراسیون جدید ISF تغییر داد . ISF هدف اصلی خود را بر وضع قوانین و بازبینی آنها، تبلیغ و همچنین توسعه این رشته تبیین کرده است.
تنوع رشته ها :
دوی کوهستان شامل ۱۳ رشته متنوع است که هر کدام تعریف خاصی برای خود دارند.
۱) آسمان SKY: مسابقاتی است کمتر از ۵۰ کیلومتر و در کمتر از ۵ ساعت برای فرد پیروز. مسیر می تواند بر روی مسیرهای پاکوب کوهستانی، مسیر های یخی و یا صخره ای و برفی باشد. باید به این نکته توجه داشت که مسیر آسفالته فقط در ۱۵ درصد از مسیر می تواند باشد. در کشورهایی که کوهی با ارتفاع ۲۰۰۰ متر ندارند، مسیر می بایست به طور میانگین دارای شیب ۱۳ درصد و به سوی بلندترین نقطه آن کشور باشد.
۲) مسابقه آسمان SKYRACE: مسابقاتی است با حداقل ۲۰ کیلومتر مسافت و در کمتر از ۳ ساعت برای فرد پیروز. حداقل ۱۲۰۰ متر صعود عمودی نیاز این مسابفه است. در صوریتکه این مسابقه ارتفاع ۴۰۰۰ متر را لمس کند نام ماراتن آسمان را به خود میگیرد.دوی کوهستان Skyrunning
۳) ماراتن آسمان SKYMARATHON: مسابقاتی است با حداقل ۳۰ کیلومتر مسافت و در کمتر از ۵ ساعت برای فرد پیروز. حداقل ۲۰۰۰ متر صعود عمودی نیاز این مسابقه است.
۴)اولترا ULTRA: مسابقاتی است بیش از ۵۰ کیلومتر و در زمانی بین ۵ تا ۱۲ ساعت برای فرد پیروز.
۵) ماراتن آسمان اولترا ULTRA SKYMARATHON: مسابقاتی است که پارامتر هایش با بیش از ۵ درصد فراتر از پارامترهای ماراتن آسمان است و این در حالی است که صعود عمودی نیز به بیش از ۲۵۰۰ متر می رسد.
۶)ماراتن آسمان فوق اولترا ULTRA XL SKYMARATHON: مسابقاتی است که پارمترهایش فراتر از پارامترهای ماراتن آسمان اولترا است با حداقل ۵۰۰۰ متر صعود عمودی و با زمانی بیش از ۱۲ ساعت برای فرد پیروز.
۷) عمودی VERTICAL: مسابقاتی است کاملا در شیب و در شیب هایی با میانگین ۲۵ درصد و در بعضی قسمت ها بیش از ۳۳ درصد.
۸) یک کیلومتر عمودی VERTICAL KILOMETER: مسابقاتی است با ۱۰۰۰ متر صعود عمودی بر روی مسیر های متغیر با شیبی قابل توجه و همینطور از بعد مسافت نبای از ۵ کیلومتر بیشتر باشد. از لحاظ ارتفاع می تواند مثلا از ارتفاع ۲۰۰۰ متری شروع شود و در ارتفاع ۳۰۰۰ پایان پذیرد.
۹)سرعت آسمان SKYSPEED: مسابقاتی است با صعود عمودی حداقل ۱۰۰ متر و در شیبی با بیش از ۳۳ درصد.
۱۰)مسابقه آسمان خراش/دوی عمودی SKYSCRAPER RACING/VERTICAL RUNNING: مسابقاتی است با شیبی بیش از ۴۵ درصد بر روی پله ای در فضای بسته یا فضای آزاد.
۱۱) دوچرخه آسمانSKYBIKE: مسابقاتی است دوگانه شامل مسابقه دوچرخه کوهستان و یک کیلومتر عمودی یا مسابقات دوی کوهستان.
۱۲)یورش آسمان SKYRAID: مسابقاتی است امدادی در قالب تیم در مسافت های طولانی که دربرگیرنده رشته های دیگری چون دوچرخه سواری، اسکی و کوهنوردی می شود.
۱۳) مسیر آسمان SKYTRAIL: مسابقاتی است بر روی مسیرها و پاکوب هایی که مطابق با پارامترهای سایر رشته ها در ارتفاع بالای ۲۰۰۰ متر را دارا نیستند. مسافت حداقل ۱۵ کیلومتر است و کمتر از ۱۰ درصد آن می تواند جاده آسفالته باشد.دوی کوهستان Skyrunning