بهمن با حرکت توده های برف بر روی شیب، زمانی که شرایط ناپایداری بر روی شیب داشته باشند و با تحریک یک عامل خارجی مانند : ( وزن برف تازه باریده، باد، وزن یک کوهنورد و… ) ایجاد می شود. هر سال در سراسر جهان بیش از یک میلیون بهمن اتفاق می افتد. وقوع بهمن رخدادی طبیعی در کوهستان است. در کوه های کشور نیز این روند وجود دارد و در فصل های زمستان و بهار شاهد سقوط بهمن های بسیاری هستیم که متاسفانه باعث مرگ تعدادی از هموطنان می شود. در این مقاله به علت ایجاد بهمن و نکات ایمنی بعد از وقوع حادثه می پردازیم، با ما همراه باشید.
مهمترین عامل ایجاد بهمن چیست ؟
خود شما! بر اساس آمار بیشترین بهمن هایی که سبب آسیب و یا کشته شدن انسان ها شده اند، توسط خود آنها ایجاد شده است. زمانی که هشدارها جدی گرفته نشود. زمانی که عوامل محیطی موثر بر وقوع بهمن به خوبی شناخته نشود یا به آنها توجه نشود. وقتی یک اسکی باز از پیست اسکی خارج می شود تا بر روی برف های نکوبیده اسکی کند. یا یک کوهنورد از مسیر مشخص شده صعود خارج می شود تا بر روی برف ها از خود ردی به جای بگذارد و…
بهمن چگونه اتفاق می افتد؟
بهمن با حرکت توده های برف بر روی شیب، زمانی که شرایط ناپایداری بر روی شیب داشته باشند و با تحریک یک عامل خارجی مانند: (وزن برف تازه باریده، باد، وزن یک کوهنورد و…) ایجاد می شود. وقوع بهمن تابع شرایط محیط مانند: بستر برف، شدت و جهت باد، میزان برف تازه، عدم اتصال کریستال های برف تازه باریده به برف قدیمی، گرم شدن در طول روز، شیب نامناسب و… است. با حضور این عوامل کنار یکدیگر امکان وقوع بهمن به شدت افزایش می یابد.
انواع بهمن
بهمن انواع گوناگونی دارد، اما به دو شکل بهمن پودری و بهمن قالبی است، بر اساس آمارها بیشترین قربانیان بر اثر وقوع بهمن قالبی کشته شده اند.
بهمن پودری: توده ای از برف است که کریستال های آن به هم نچسبیده اند. این بهمن بیشتر در هنگام طوفان یا بلافاصله بعد از آن ایجاد می شود. این بهمن شکلی شبیه ^ را بر روی شیب ایجاد می کند.
بهمن قالبی: به دلیل شکست یه لایه برف بهم پیوسته روی یه لایه برف ضعیف قبلی ایجاد می شود. وجود یک خط شکست مشخص در بالاترین بخش بهمن (تاج بهمن) ساده ترین را شناخت این نوع بهمن می باشد.
مهمترین عوامل وقوع بهمن کدامند؟
۱- شیب و عوارض منطقه
۲- آب و هوا منطقه
۳- نحوه لایه بندی برف
۴- انسان ها
۱- شیب و عوارض منطقه : شکل شیب نیز تاثیر زیادی در وقوع بهمن دارد. بیشتر بهمن های قالبی در شیب های محدب ایجاد شده اند. مناسب ترین شیب برای ایجاد بهمن بین ۳۰ تا ۴۵ درجه (شیب بحرانی) است و بیشترین تعداد بهمن در این شیب اتفاق افتاده است.
۲- آب و هوای منطقه : هر چه برف تازه ببارد احتمال رخداد بهمن بیشتر می شود، یا می تواند حجم زیادی از برف را در یک شیب به روی هم انباشته کند و خطر بهمن را افزایش دهد. همواره اولین روز آفتابی بعد از چند روز هوای برفی خطرناک ترین زمان برای رخداد بهمن است.
دمای پائین، همراه با ریزش برف باعث می شود تا برف تازه تحکیم پیدا نکند و برف تازه مستعد وقوع بهمن باشد. همچنین افزایش زیاد دمای هوا، برف را شل می کند و باعث می شود تا برف استحکام خود را از دست بدهد و احتمال وقوع بهمن افزایش یابد. بهمن های قبلی که در اطراف شما اتفاق افتاده اند، حجم زیاد بارش برف تازه (۲۰ سانتیمتر یا بیشتر) برف تازه که در حال بارش است (۲ سانتیمتر در ساعت یا بیشتر) نشان دهنده افزایش احتمال وقوع بهمن است.
۳-نحوه لایه بندی برف : در طول فصل زمستان برف تازه در معرض عواملی مانند: باد و دمای متغیر هوا در (روز و شب) است، به همین دلیل به شکل لایه های متفاوتی با استحکام متفاوت بر روی شیب قرار می گیرد. نحوه لایه بندی برف بر روی شیب تاثیر بسیار زیادی بر وقوع بهمن دارد. یک لایه برف تازه بر روی یک بستر ناپایدار می تواند سبب لغزش لایه رویی و وقوع بهمن شود.
۴- انسان ها: وقوع بهمن ناشی از بخت و اقبال نیست، بلکه نتیجه تصمیم انسان ها است! بر اساس آمار گردآوری شده، بیش از ۹۰% از بهمن ها که منجر به مرگ یا صدمه شده اند، توسط انسان ها ایجاد شده اند. انسان ها به دلایل متعددی مانند: (نحوه تصمیم گیری، عدم اگاهی و آموزش نامناسب، نگرش و عادت های نادرست، عدم انتخاب مسیر صحیح و…) علایم هشدار دهنده وقوع بهمن را نادیده می گیرند و با تصمیم گیری نادرست سبب وقوع بهمن می شوند.
شرایط مستعد وقوع بهمن معمولا چگونه است؟
یک شیب تند که نزدیک خط الراس است و در سایه قرار دارد. همچنین حجم زیادی از برف تازه که توسط باد در آن انباشته شده است.کوهنوردی درفصل های سرد سال خطرناک است و قبل از اقدام به آن باید هماهنگی های لازم انجام شود وبه دقت وضعیت آب و هوا و شرایط کوه سنجیده شود، اگر درزمان کوهنوردی یا اقامت در دامنه کوه ها به ناگهان متوجه ریزش بهمن درمسیر حرکت خود شدید انجام برخی راهکار ها می تواند شانس نجات شما را افزایش دهد.
تنها درعرض چند ثانیه برف تمام اطراف بدن فرد را در می گیرد و او را درمعرض سرمازدگی قرارمی دهد؛ اگر زمین درحال ترک خوردن است به سرعت از روی قسمت هایی که درحال شکسته شدن است عبور کنید وخود را به محلی با زمین مستحکم برسانید.
اگر فاصله زیادی با مسیر ریزش بهمن دارید سعی کنید به سرعت از زیر منطقه خطرریختن بهمن فرارکنید، زیرا بهمن درمسیر خود برف و درختان را کنده و می تواند بسیار خطرناک باشد.
دراین زمان وسایل و تجهیزات سنگین خود ازجمله کوله پشتی کوهنوردی (به جز تلفن همراه، خوراکی، جی پی اس، بیلچه و سایر وسایل کمک های اولیه که درزمان خطر می تواند سبب زنده ماندن شما شود. ) را رها کنید، زیرا باعث کندی سرعت شما در فرار از موقعیت خطرزا می شود.
رها کردن وسایل سبب می شود که درصورت مدفون شدن زیر بهمن به عمق زیادی از برف نروید و شانس زنده ماندنتان افزایش یابد همچنین گروه های نجات می توانند وسایل شما را برسطح زمین پیدا کنند وبا گمانه زنی محلی که شما درآنجا هستید را پیدا کنند.
اگر در مسیرتان تخته سنگ یا تنه درخت وجود دارد که می تواند تکیه گاه شما باشد در زمان ریزش بهمن زیر تخته سنگ بروید یا محکم درخت رابگیرید، با انجام این کارشانس بیشتری برای نجات و زنده ماندن پیدا می کنید.
در زمانی که به درخت تکیه داده اید پا های خودرا حرکت دهید تا برف از روی آن ها عبور کند و به ترتیب مانع از قفل شدن و گیر افتادن پاهایتان در زیر انبوه برف ناشی از بهمن شوید.
اگربه زیر بهمن فرو رفتید بازوی دست راست خود را بالا درجهت سطح برف نگه دارید به این ترتیب گروه های امدادی می توانند شما را پیدا کنند.
زمانی که زیر بهمن مدفون هستید، اما می توانید دست خود را حرکت دهید یک حفره کوچک جلوی صورت خود ایجاد کنید به این ترتیب از یخ زدگی و خفگی در اثر کمبود اکسیژن حداقل به مدت ۳۰ دقیقه محفوظ می مانید.
درست قبل ازاینکه به زیر برف بروید نفس عمیق بکشید و نفس خود را به مدت چند ثانیه حبس کنید. این کار سبب می شود تا قفسه سینه شما افزایش حجم پیدا کند و پس از مدفون شدن در زیر برف و انجام بازدم، فضایی هرچند کوچک برای حرکت بدن خود پیدا کنید و شانس زنده ماندن شما افزایش یابد.
بسته به حجم بهمن و عمقی که در زیر برف مدفون شده اید حفظ انرژی و اکسیژن اهمیت فراوان دارد. اگرمی توانید خود را جا به جا کنید به این معنی است که در نزدیک سطح زمین هستید.
اما اگر برف بسیار محکم و مانند بتن شده است نشان دهنده مدفون شدن درعمق بیشتری است، آرام باشید و انرژی و توان خود را صرف جابه جا کردن برف ها نکنید، با تلفن همراه به گروه های امدادی وضعیت خود را اعلام کنید و منتظر آمدن گروه های نجات باشید.
اگر صدای صحبت یا حرکت گروه های نجات یا هم گروهی های خود را می شنوید، اقدام به صدا کردن آن ها نکنید، زیرا صدای شما شنیده نمی شود، اما شما بهتر می توانید صدای آن ها را بشنوید. فریاد کشیدن و کمک خواستن دراین زمان سبب اتلاف انرژی و هدررفت اکسیژنی می شود که ذخیره کرده اید.
امروز وسایل ایمنی و تجهیزات پیشرفته ای برای ایمنی کوهنوردان در کوه های پربرف تولید شده است و توصیه می شود تمامی آن ها را همراه خود داشته باشید؛ از جمله پتوی نجات، بیلچه، پروب تعیین محل فرد و کلاه ایمنی که دراثر برخورد با صخره یا سنگ سرتان آسیب نبیند.
شما می توانید تمامی تجهیزات کوهنوردی خود را از فروشگاه آنلاین کبود اسپرت سفارش دهید تا در اولین فرصت برای شما ارسال شود.
مقالات مشابه :
عوامل موثردر ریزش بهمن